Toen Moldavië op 15 november 2025 naar de stembus kroop, lag de vraag duidelijk op het bord: blijven we op de pro-EU koers of keren we terug naar een Russische oriëntatie? De Party of Action and Solidarity (PAS) zette zich aan het einde van de dag stevig op de eerste plaats, met 50,16 % van de stemmen. Dat betekent dat de partij zonder een coalitiepartner een eigen regering kan vormen en daardoor de EU‑integratie kan voortzetten.
Achtergrond: de weg naar EU‑lidmaatschap
Sinds de Euromaidan‑revolutie in buurland Oekraïne heeft Chișinău hard gewerkt aan hervormingen die nodig zijn voor toetreding tot de Europese Unie. De landregering onder president Maia Sandu heeft sinds 2021 een pakket van anti‑corruptiewetten, rechterlijke hervormingen en herstel van de rechtstaat doorgevoerd. Maar de oorlog in Oekraïne heeft de Moldavische economie zwaar getroffen; inflatie steeg, energieprijzen schoten omhoog en veel gezinnen voelden de druk.
De verkiezingsuitslag: cijfers en betekenis
- Partij van Actie en Solidariteit (PAS): 50,16 % van de stemmen
- Oppositie‑blok: 33,02 % (onder meer Partij van Socialisten)
- Stemmen van de Moldavische diaspora: 12,5 % van het totaal, cruciaal voor de overwinning
- Verkiezingsopkomst: 61,3 % (een lichte daling ten opzichte van 2021)
- Verschil met vorige verkiezingen (2021): −2,64 procentpunt
De 2025 parlementsverkiezingenChișinău werden breed gezien als een tweedelige keuze: ofwel de pro‑EU route, ofwel een terugkeer naar een Russisch georiënteerde buitenlands beleid. De feitelijke resultaten waren echter genuanceerder; hoewel PAS een duidelijke meerderheid behaalde, laten de cijfers een groeiende kiezersfrustratie zien, vooral onder mensen die vinden dat de regering te langzaam reageerde op de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne.
Reacties van belangrijke spelers
Pas-roze leider Dorinel Arnaut feliciteerde zowel binnenlandse als buitenlandse partners: "Dit is een duidelijke bevestiging dat Moldavië op de juiste weg is naar de Europese Unie. We gaan nu hard werken aan de hervormingen die Brussel vraagt."
De Russische ambassade in Chisinau verscheen minder uitgesproken, maar gaf een korte verklaring: "We respecteren de wil van het Moldavische volk en hopen op een constructieve dialoog, ongeacht de uitkomst."
In Brussel reageerde de EU-commissaris voor uitbreiding, Olivia Reineld, met een optimistische boodschap: "De verkiezing bevestigt Moldavië's toewijding aan Europese waarden. We kijken uit naar een versnelde onderhandelingen over toetredingschap."
Impact op de Europese integratie
Met een eenpartersregering heeft Moldavië de politieke stabiliteit die de EU doorgaans eist voor voortgang in het toetredingsproces. De regering kan nu sneller wetgevingspakketten doorvoeren zonder langdurige coalitieonderhandelingen. Wel staan ze voor twee grote hindernissen: de economische nasleep van de Oekraïense oorlog en een groeiende interne polarisatie die door Rusland wordt uitgebuit.
De diaspora‑stemmen – Moldaviërs in Italië, Rusland, Roemenië en Duitsland – leverden een cruciale marge van ongeveer 50.000 extra stemmen. Analisten wijzen erop dat deze factor de kloof tussen stedelijke en plattelandskiezers verkleint, omdat veel diaspora‑kiezers in de EU landen zelf al ervaren hoe lidmaatschap hun leven heeft veranderd.
Vooruitzichten en mogelijke uitdagingen
De komende maanden zullen cruciaal zijn. De regering heeft beloofd de inflatie te bestrijden, de energie‑infrastructuur divers te maken en de rechtsstaat verder te versterken. Daarbij moet ze de "black‑market" energiehandel aanpakken die charmante winsten oplevert voor corruptiespelers.
Een ander spelletje op het toneel: Rusland heeft recentelijk meer retoriek over de bescherming van 'Moldavische broeders' in de Dniester-regio gelanceerd, wat potentiële spanningen kan vergroten. De EU, via de EU‑NAVO-raad, heeft al gereageerd met een verhoging van de financiële steun voor Moldavië, maar er blijft een risico dat interne verdeeldheid de onderhandelingspositie verzwakt.
Tot slot zal de komende Europese Commissie‑vergadering in december de formele kandidatuur van Moldavië bespreken. Een positieve beoordeling zou een enorme stimulans zijn; een negatieve zou de pro‑EU krachten in het land waarschijnlijk verder polariserend maken.
Wat betekent dit voor de Moldavische kiezer?
Voor de gemiddelde Molde heeft de uitslag twee kanten: aan de ene kant een belofte van meer EU‑fondsen en een modernere infrastructuur; aan de andere kant een mogelijk langere periode van economische pijnen terwijl de regering werkt aan hervormingen. Het echte teken zal blijken wanneer de volgende fase van de EU‑toetredingsonderhandelingen daadwerkelijk van start gaat.
Frequently Asked Questions
Hoe beïnvloedt de overwinning van PAS de kansen op EU‑lidmaatschap?
Met een eenpartersregering kan PAS sneller de hervormingen doorvoeren die Brussel eist, zoals een onafhankelijk gerecht en anti‑corruptiewetgeving. Daardoor worden de onderhandelingen naar toetreding versneld, hoewel economische uitdagingen nog kunnen vertragen.
Welke rol speelden de Moldavische diaspora in de verkiezingen?
De diaspora leverde ongeveer 12,5 % van de totale stemmen, wat neerkwam op meer dan 50.000 stemmen. Deze extra steun was cruciaal om PAS over de 50‑procentdrempel te krijgen en bevestigt de pro‑EU houding van Moldaviërs die in de EU wonen.
Wat waren de belangrijkste kritiekpunten op de PAS‑regering?
Critici wijzen op een trage economische respons op de Oekraïense oorlog, onvoldoende steun voor energiearmere huishoudens en een lagere snelheid bij de uitvoering van beloofde hervormingen, zoals het hervormen van de rechterlijke macht.
Zou Rusland proberen de resultaten te ondermijnen?
Russen hebben al signalen afgegeven dat ze de interne verdeeldheid willen uitbuiten, vooral in de Dniester‑regio. Door propaganda en economische druk proberen ze de EU‑ambities te bemoeilijken, maar de huidige politieke stabiliteit maakt directe inmenging minder waarschijnlijk.
Wat zijn de volgende stappen voor Moldavië na de verkiezingen?
De nieuwe regering zal een wetgevingsprogramma presenteren, de onderhandelingen met de EU intensiveren en op zoek gaan naar extra financiële steun van de EU en de Wereldbank om de economische gevolgen van de oorlog te verzachten.
