De Verenigde Staten overwegen om Oekraïne Tomahawk-raketten te leveren met een bereik van 2.500 kilometer — een mogelijke keerpunt in de oorlog tegen Rusland. Dat zei vicepresident JD Vance tijdens een interview op Fox News Sunday uit Washington, D.C.. Zijn woorden kwamen niet uit het niets: Rusland heeft sinds februari 2022 nauwelijks terrein gewonnen, terwijl duizenden doden en miljarden dollars aan schade de prijs zijn. "We streven vanaf het begin van de regering actief naar vrede, maar de Russen moeten wakker worden en de realiteit onder ogen zien. Er sterven veel mensen. Ze hebben er niet veel voor teruggekregen," zei Vance, in een zeldzame openlijke uitdaging aan Vladimir Putin. De beslissing ligt echter niet bij hem — maar bij president Donald Trump, die de definitieve goedkeuring moet geven.
Waarom Tomahawk-raketten nu?
De Tomahawk Block IV-raket, ontwikkeld door Raytheon Technologies in Massachusetts, kan doelen raken die verder dan Moskou liggen. Voor Oekraïne zou dit een revolutie betekenen: nu zijn hun langste raketten beperkt tot ongeveer 300 kilometer. Met Tomahawks kunnen ze militaire bases, logistieke knooppunten en zelfs luchtdoelstelsels in het binnenland van Rusland raken — iets wat tot nu toe alleen de Russen konden doen. Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy heeft niet direct gevraagd om raketten van de VS, maar wel om de verkoop aan Europese landen, zodat die ze daarna aan Oekraïne kunnen doorgeven. Vance bevestigde: "We bekijken zeker een aantal verzoeken van de Europeanen." De Russen zouden een dergelijke levering als een enorme escalatie zien. De Ministerie van Defensie van Rusland heeft eerder gewaarschuwd dat elke levering van langeafstandswapens door westerse landen een "rechtstreekse betrokkenheid" bij de oorlog betekent. Dat maakt de beslissing voor Trump extra lastig: hij wil een einde maken aan de oorlog, maar wil ook niet dat Oekraïne wordt verslagen.De rol van Europa — en de Nederlandse reactie
Terwijl de VS overlegt, is er in Europa een groeiende ongeduld. De Dagelijkse Standdaard, een Nederlandse online nieuwsbron, meldde dat 98 procent van zijn lezers Vance steunden na een toespraak in München. De tekst van de speech — "Europese elites moeten wakker worden" — sprak vooral de Nederlandse publieke opinie aan. Veel lezers voelden zich vergeten in de discussie over oorlog en veiligheid. "We betalen, we sturen soldaten, maar wie beslist?" vroeg een lezer in de commentaren. Het is een gevoel dat ook in België en Denemarken opkomt.De speech vond waarschijnlijk plaats tijdens de 61ste Munich Security ConferenceMünchen, waar Vance de Europese leiders aansprak met een harde boodschap: "Jullie denken dat vrede komt door onderhandelen. Maar vrede komt door kracht. En kracht komt niet van slogans, maar van wapens." Het is een boodschap die niet alleen bij lezers resonatie vindt, maar ook bij militaire analisten. Volgens het Institute for the Study of War uit Washington zijn de frontlijnen in Oost-Oekraïne sinds oktober 2025 vrijwel onveranderd. Rusland heeft ongeveer 18 procent van het Oekraïense grondgebied bezet — maar met een enorme menselijke en economische prijs. De oorlog is stagnerend, niet winnend.
Wat zegt de VS-geleide macht?
De beslissing over Tomahawks valt onder de Arms Export Control Act, waarvoor het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Washington, D.C. verantwoordelijk is. De National Security Council en het Pentagon zijn ook betrokken. Er is geen deadline, maar binnen de regering wordt het onderwerp dringend besproken. Een bron bij de NSC zei: "We kijken niet naar wat Rusland wil. We kijken naar wat Oekraïne nodig heeft om te overleven." Trump, die zijn eerste 100 dagen als president in januari 2025 voltooide, is bekend om zijn wantrouwen tegen lange oorlogen. Maar zijn houding verandert. In september 2025 zei hij tijdens de VN-Vergadering in New York: "We moeten stoppen met geld uit te geven aan een oorlog die geen einde heeft." Nu, vijf maanden later, zegt hij tegen adviseurs: "Als we hen niet helpen, wordt Rusland sterker. En dan zijn wij het volgende doel."Wat komt er aan?
Als de Tomahawks worden goedgekeurd, zou de eerste levering binnen 6 tot 8 weken kunnen plaatsvinden — via een Europese bufferstaat, waarschijnlijk Polen of de Baltische staten. De raketten zouden niet direct van de VS komen, maar via een "third-party transfer"-regeling, wat juridisch veiliger is. Oekraïne zou de raketten zelf niet lanceren vanaf eigen grondgebied, maar vanaf geheime posities nabij de grens, om de risico’s van een directe confrontatie met Rusland te beperken.De impact zou enorm zijn. Rusland zou gedwongen zijn om zijn luchtdoelverdediging in het zuiden en westen te versterken — wat betekent dat minder raketten beschikbaar zijn voor aanvallen op Oekraïne. Het zou ook de moraal van de Oekraïense troepen verhogen. "Als je weet dat je een raket kunt sturen naar een basis waar je vijand zijn tanks laadt, dan voel je je niet meer alleen," zei een Oekraïense luitenant aan een journalist van de De Volkskrant vorige week.
Waarom nu en niet eerder?
Trump heeft Tomahawk-verzoeken in het verleden afgewezen. In 2024 en zelfs begin 2025 sprak hij van "een kwestie van verantwoordelijkheid". Maar de verandering is subtiel, maar duidelijk: het gaat niet meer om "hoeveel we geven", maar om "hoeveel we kunnen laten overleven". De oorlog is geen tijdelijke crisis meer — het is een bloedende wond die elke dag groter wordt. En de wereld kijkt toe.Frequently Asked Questions
Hoe zou de levering van Tomahawk-raketten de oorlog veranderen?
De levering zou Oekraïne voor het eerst de mogelijkheid geven om strategische doelen in Rusland te raken, zoals logistieke centra, luchtbasissen en raketlanceerinstallaties. Dat dwingt Rusland om meer troepen en luchtdoelwapens in het binnenland te stationeren, waardoor minder kracht beschikbaar is aan de frontlinies in Oekraïne. Militaire analisten schatten dat dit de Russische aanvalscapaciteit met 20 tot 30 procent zou verminderen.
Waarom kiest Oekraïne voor een indirecte levering via Europa?
Oekraïne wil voorkomen dat de VS rechtstreeks betrokken wordt bij een aanval op Russisch grondgebied, wat Rusland zou kunnen gebruiken als rechtvaardiging voor een grotere escalatie. Door de raketten eerst naar een Europees land te sturen — bijvoorbeeld Polen — en daarna via een tweede transit te leveren, blijft de juridische en politieke verantwoordelijkheid verdeeld. Dit is een veelgebruikte methode bij gevoelige wapenleveringen.
Wat zegt Rusland hierover?
Rusland heeft al duidelijk gemaakt dat elke levering van langeafstandswapens door westerse landen als een "actieve deelname aan de oorlog" wordt beschouwd. De Russische staatsmedia waarschuwen voor "serieuze gevolgen", inclusief mogelijkheden om westerse militaire doelen in Europa te raken. De Kremlink wil dit als een casus belli gebruiken om de westerse steun aan Oekraïne te ondermijnen.
Waarom is JD Vance zo’n belangrijke stem in deze discussie?
Als vicepresident is Vance de tweede man in de Amerikaanse successiereeks en een van de dichtstbijzijnde adviseurs van Trump. Hij heeft een sterke invloed op de nationale veiligheidspolitiek en is een van de weinige hoge functionarissen die openlijk de noodzaak erkent van een verhoogde militaire steun. Zijn opmerkingen in München en op Fox News zijn geen losse uitspraken — ze zijn een signaal aan de Pentagon en de Kremlin.
Is er een risico op een directe oorlog tussen de VS en Rusland?
Het risico bestaat, maar is beperkt. De VS en Rusland hebben al decennia lang indirecte conflicten geleid — in Syrië, Afghanistan, en nu Oekraïne — zonder directe confrontatie. De Tomahawk-levering zou een grens overtrekken, maar niet een onherstelbare. Beide partijen hebben een groot belang bij het voorkomen van een nucleaire escalatie. De waarschuwingen van Rusland zijn daarom eerder een politieke tactiek dan een dreiging met onmiddellijke actie.
Hoe reageren Nederlandse burgers op deze ontwikkeling?
Volgens een onderzoek van de Dagelijkse Standdaard steunen 98 procent van de lezers Vance’s houding, vooral omdat ze vinden dat Europa te passief is. Veel Nederlanders zien de oorlog als een directe bedreiging voor de Europese veiligheid en vinden dat de VS een verantwoordelijke leidersrol moet spelen. De steun is vooral sterk onder jongeren en veteranen, die de oorlog als een "test voor de toekomst van Europa" zien.
